දිනෙක මුවා වටා සිවලා විශේෂ අවශ්‍යතාවයක් ඇති බව දැනෙන සේ කැරකෙන්නට පටන් ගත්තා. කවුඩු සුබුද්ධි ස්වභාවය දුටුමුත් ඕනෑ කොස්සක් කා ගනිල්ලායි සිතාගෙන ආහාර සෙවීම උදෙසා දකුණු දිසාව බලා යාත්‍රා කළා. සිවලා මුවාට ළංවී කණ ළඟටම කට ගෙන කීවේ රහසක්.
“මිත්‍රයා මේ කැලෑවේ එහා පැත්තේ තියෙනවා නොයෙක් ධාන්‍ය වර්ගයන්ගෙන් පිරුණ ගොවිපොළක්. මට හැකියි ඔබට එය පෙන්වන්නට කැටුව යන්ට.”
“ෂඃ ඒක නම් කියා...පු ආරංචිය. මටත් දැන් මේ කැලෑ කොළ ලෝල එපා වෙලයි තියෙන්නේ... මං සූදානම්. යමු එහෙනම්.”
එසේ කියා කෑමේ ආශාවෙන් පෙළුණ මුවා සිවලා පසු පස වැටී ගියා ධාන්‍ය වගා කර තිබුණ ගොවිපළට. මුවාත් හිතේ හැටියට ලොකු ලොකු කරල් - පලු - ගෙඩි වගේ දේවල් තෝර තෝරා කන්නට පටන් ගත්තා. මේ කෑම දවසෙන් දෙකෙන් අවසන් කළේ නෑ - දිගටම කරගෙන ගියා. තම වගාව දිනෙන් දින ආසානාසි වීම ගැන සොයා බලමින් සිටි වගා හිමියාට දෑසින්ම දැක ගන්නට ලැබුණේ කුමාර ලීලාවෙන් සිටින මුවාගේ කෑමේ ලතාව. ඉහ වහා ගිය කෝපයට පත් ඔහු ඇටෙව්වා උගුලක් මුවා අල්ලා ගන්ට. පසු දා ගිය මුවා ධාන්‍ය දෙතුන් කටක් කමින් සිටිය දී ම බැඳුණා උගුලේ පැන යන්නට නොහැකි වෙන ලෙස. අතවරයට පත් මුවා මෙසේ සිතන්නට පටන් ගත්තා.
“අප්පෝයි වෙච්ච නස්පැත්තියක්. මරුවාගේ උගුලක් වන මේ උගුලෙන් මාව බේරා ගන්ට මිතුරන් හැර වෙන කාට ද හැකි වෙන්නේ. බඩජාරිකමට ඇවිත් කර ගත්ත දේ මදෑ. දවසක් කාලා ඉන්නෙ නැතිව ආවා කොටාබාන්ට හැමදාම” එසේ මුවා වැළපෙමින් සිටිය දීම ආවා සිවලා. ඔහු උගුලේ පැටළුණ මුවාට ළංවී මෙසේ සිතන්නට පටන් ගත්තා.
“මගේ බඩේ සවුදම නිසා ම හිතේ පැස වූ දේ කරදරයකින් තොරව ඉටු කර ගන්ට ලැබුණා. වගා හිමියා අවුත් මුවා පිහියකින් හැති ගහනු ඇති. මස් ලේ ඇති ඇට මට හිමි විය යුතුය. ඒවා ඉතින් රාජභෝජන පරාදයි.”
සිවලා එසේ සිතමින් සිටිය දී මුවාගේ දෙනෙත් ඔහු වෙත යොමු විණි. ප්‍රීතියෙන් පිනාගිය මුවා මෙසේ කීවේ ය.
“අනේ කොච්චර එකක් ද මේ වෙලාවේ ඔයා ආ එක. අහුවුණා නොවැ උගුලේ - අත පය හොලවන්නටවත් බෑ. බලාගෙන ඉන්නෙ ඇයි යාළුවා මේ බැමි කඩා දාන්නේ නැතිව? අනේ වස්තුවේ මේ මරාලයෙන් මාව ගලවා ගන්න. ඒකට හේතු කොපමණක් කියල තියෙනවා ද? ඔන්න අසා ගන්නකෝ.
ආපදා අවස්ථාවක් උදාවීමේ දී පිහිටට එන්නේ මිත්‍රයා. සටන් බිමේ දී පෙරමුණ ගන්නේ සූරයා. ණයක් ගැනීමේ දී සොයන්නේ හොර බොරු වංචා නැති පිරිසිදු චරිතය. වස්තුව හීන වූ විට බිරිඳ. කරදරයක් වී නම් නෑයන්. එපමණක් නොවෙයි. හේතු කාරණා මෙහෙමත් ලියා තිබෙනවා ඥාති මිත්‍රයන් කවුරුන්දැයි හඳුන්වලා.
උත්සව හෝ සැණකෙළියක දී, ආපදාපන්න අවස්ථාවක දී, ආහාර පාන හිඟ සාගතයක දී, රටේ දේශපාලන පෙරැළියක දී, රජගෙදරක දොරටුවෙහි දී, සොහොන් බිමක දී තමන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින්නා උදව් උපකාර කරන්නා තමා තමන්ට සිටින නෑයා, ඒ වගේම ළෙංගතු මිතුරා.”
ඒ කරුණු කණ හරියට නොගත් නරියා මුවා හසු වී සිටින උගුල දෙස බලා මෙසේ සිතුවා.
ලේසි පහසු නෑ. උන්දෑ අහුවෙලා ඉන්නේ හෙළ වෙන්නටත් බැරි වෙන්ට. හොඳා ගහන්නම් දහම් ගැටයක්.
“යාළුවා, මේ උගුලේ වරපටවල්වලට යොදාගෙන තියෙන්නේ නහරවැල්. කරුමෙට අද දවස ඉරිදා. ඉතින් කොහොම ද කටෙන් හපන්නේ? අනේ යාළුවා මං ගැන වරදවා හිතන්නට එපා. අහිතකට කියන දෙයක් නොවෙයි මේ. ඔබ කියන ඕනෑම දෙයක් හෙට උදේට කරන්නම් - හෙට සඳුදානේ...”
එසේ කී නරිබල්ලා මුවා සිටි තැනින් ඉවතට ගොස් අකුලක් තුළ සැඟවී වෙන්නේ කුමක්දැයි කියා විපරමින් බලා සිටින්නට විය. මේ අතර පිටතට ගොස් සිටි මිත්‍ර කපුටා ලැගුමට අවුත් යහළු මුවා කොහිදැයි විපරම් කළේ ය. අසලක දැක ගන්නට නැත. මිත්‍ර වියෝවෙන් කම්පාවට පත්ව අහසට නැගී අවට පරිසරය වටා යමින් විමර්ශනයක යෙදුණේ මුවා කොහේ කෙසේ සිටින්නේ දැයි දැනගනු පිණිස ය. කපුටාගේ විමසුම් දෑසට උගුලේ අසුව සිටින මුවා දැක ගන්නට ලැබිණි. වහාම මුවා වෙත ගිය කපුටා ශෝක භරිතව මෙසේ ඇසීය.
