“මෝඩි, ඒ මනුස්සයා නාන දිහා අහවල් එකකට බලන් ඉන්නවා ද? ඒ කුමාරයා දියට බහින්ඩ පෙර ගෙල බැඳි රන් දම්වැල ගලවලා තියෙනවා අර ගල උඩ. කුමාරයා වතුරට බැහැලා නාද්දී ඔයා රූං ගාලා ඉගිළී යනවා පොකුණ ළඟට. අර ආරක්ෂක මුලාදෑනීන්ට පෙන්ට ම ගන්නවා දැන් දම්වැල. ඔයා අල්ලා ගන්නට ඒවි මුලාදෑනින්. එන්ට ඕනෑ ඔයා ඒ අයට මඟ තොට පේන විදිහට. එහෙම ඇවිත් අර නයා ඉන්න බෙණේට දානවා රන් දම. වැටහුණා ද?”

“වැටහුණා! හරිම අගෙයි ඒ උපක්‍රමය!”

එ දින කුමාරයා අවුත් රන්දම ගලවා තබා දියට බැස නාන්නට පටන් ගත්තා. ඔහු ඇඟ උලමින් සිටිය දී කැවිඩිය රන්දම් හොටයෙන් ගෙන යන අයුරු දුටුවා. කුමාරයා අණකළා රාජපුරුෂයන්ට කැවිඩිය පසුපස ගොස් වහා ම රන් දම ගෙන එන ලෙස. නියෝග පිළිගත් රාජ පුරුෂයන් කැවිඩියගේ ක්‍රියාව දෙස විපරමින් ගොස් නුග ගසේ බෙණයේ තිබුණු රන්දම ගෙන නයා ද මරා දැමුවා. ඔන්න ඔය කාරණය නිසා තමයි කිව්වේ “උපායේනහි යච්ඡක්‍යම්” යන නීතිය.

කාලසර්පයාගේ කතාව අසා සිටි කරටක “ඔබට විශ්වාස නම් යන ගමනෙන් යහපත් ප්‍රතිඵලයක් ලැබෙන බව, යන ගමන යන්න. හිතන පතන අයුරින් වැඩ සිද්ධ වේවා කියා මා පතන්නම්!”

කරටකගේ ද අනුමැතිය ඇතිව පිංගලක වෙත ගිය දමනක සිංහරාජ උත්තමයාට නිසි ගරු සැලකිලි දක්වා ඇඳිලි බැඳ මෙසේ පැවසූවා:

“දේවයන් වහන්ස! මේ රාජ්‍යයට නැත්නම් උතුමාණන් වහන්සේට බයක් සැකයක් විපතක් කරදරයක් ඇති වෙන්ඩ හේතු වෙන කුමක් හෝ කාරණයක් දුටහොත් ඒක කියාපෑම මගේ යුතුකම පමණක් නො වේ යටහත් පහත් රාජ්‍ය සේවකයකු විසින් කළ යුත්තක්. ඊට අදාළ නොයෙක් මත අපේ පොත්වල සඳහන් වී තිබෙනවා. මෙන්න මේවා ගැන ඔබ වහන්සේගේ කාරුණික අවධානය ගෞරව පුරස්සරව යොමු කරන්නට අවසර!

හිතවතා විශ්වාසවන්තයා ළෙංගතු පුද්ගලයා යනු කවුදැයි යන්න නීති සාර සංග්‍රහයේ ලියා ඇත්තේ මෙන්න මෙහෙමයි: ආශ්‍රය කරන අයට විපතක් වේවිය කියා හිතද්දි නැතිනම් විපතක් සිදු වෙද්දී ඊට මැදට පැන විපතින් ගලවා ගන්නට බෙල්ල වුවත් දෙන්නා තමා හිතවතා. විනාශයක් කරන්න පිඹුරුපත් හදන විට කළයුත්ත නියමිත මොහොතේ නො කර හැර දමන විට ඊට මැදට පැන නිවැරදිව කටයුතු කරන්නා තමා ළෙංගතු පුද්ගලයා. යමක් නො කීවත් නො වුවත් අණ නො කළත් ඉවත බලා නො සිට සුදුසු පරිදි ක්‍රියා කරන්නා තමා ළෙන්ගතු පුද්ගලයා.

එපමණක් නො වෙයි දේවයන් වහන්ස! තවත් මහ ගොඩක් තියෙනවා මීට ම අදාළ:

රටක් පාලනය කරන රජා කියන්නේ සැප සම්පත් පිරුණු භාජනයක්. උන්වහන්සේ රාජකාරි කරන්නෙකු හෝ කරවන්නෙකු නො වේ. රාජකාරි ගොඩේ වැටී දඟලන්නට රජකුට අවශ්‍ය නෑ. කළ යුතු දේවල් නිසි පරිදි කළ යුත්තේ වටේ ඉන්න ඇමතිවරුන්. කළයුත්ත හරියට නො කරනවා නම්; දඬුවම් දිය යුත්තේ ඇමතිපට්ටම් ඇති ආල්පාරුවන්ට (හාල්පාරුවන්ට).